میزان ضریب نفوذ و اثرگذاری شبکه های اجتماعی در زندگی انسان مدرن تا بدان حد شده که هر تولید کننده کالا یا خدمات را برای ترغیب مخاطبان به سمت خود جلب می کند. گرچه بسیاری از شبکه های اجتماعی و برنامه های فضای مجازی، مختص دنیای مدرن ساخته شده و در این جوامع رشد و رونق دارد، لیکن حضور شبکه های اجتماعی در قشر شهرنشین ایرانی نیز به حد قابل تاملی بالا رفته است؛ تا حدی که طبق برخی از آمار، ساعتها از زندگی شهرنشینان ایرانی در شبکه های اجتماعی اینترنتی و موبایلی می گذرد!

ما متاسفانه در ایران، نه آمار دقیقی از میزان نفوذ شبکه های اجتماعی در جمعیت کشور داریم و نه آماری قابل اتکا از میزان نفوذ این ابزار در تصمیم گیری های ایرانیان. اما چند واقعیت غیر قابل کتمان در این رابطه وجود دارد:

  • بخش عمده ای از ایرانیان در شبکه های اجتماعی از جمله فیس بوک، یوتیوب، واتس اپ، وایبر، تلگرام، لینکدین، اینستاگرام، گوگل پلاس، کلوب، آپارات و… حضور دارند که هر روز تنوع این موارد نیز بیشتر می شود.
  • بسیاری از استفاده کنندگان از شبکه های اجتماعی،که نسل دهه ۶۰ به بعد هستند، بخش پیشرو و آوانگارد اجتماع بوده و تاثیرات زیادی روی سلایق، علایق، انگیزه ها و شیوه های خرید مابقی جامعه و خانواده خود دارند.
  • بخش عمده ای از جامعه در حال پیوستن به شبکه های اجتماعی هستند تا به قولی از قافله عقب نمانند!
  • تا چندسال آینده میزان ضریب نفوذ شبکه ها در ایران بسیار بیشتر خواهد شد.

ویژگی ها و اهمیت شبکه های اجتماعی در جهان امروز

  • پست های شبکه های اجتماعی تا ۷۸ درصد روی خرید، تاثیرگذار است.
  • مطالب شبکه های اجتماعی تا ۸۵ درصد می تواند به تغییر رفتار انسان منجرشود.
  • اعتماد به مطالب شبکه های اجتماعی تا ۴۶ درصد برآورد شده است.
  • امروزه ۳۳ درصد افراد از طریق شبکه های اجتماعی با برندها و محصولات و خدمات جدید آشنا می شوند.
  • میزان دستیابی به ۱۰۰۰ نفر مخاطب در یک روزنامه بیش از ۱۰۰ برابر هزینه در برابر دستیابی به همین تعداد مخاطب در شبکه اجتماعی مثل فیس بوک دارد.
  • مخاطبان بسیاری در این عرصه حضور دارند و بر خلاف دیگر رسانه ها، هر روز بر تعداد مخاطبین آن افزوده می شود. و این موضوع تا این حد است که هر آماری در این کتاب ارائه شود، چند ماه بعد، قدیمی و تاریخ گذشته است.
  • تعامل در این فضای مجازی، دو طرفه بوده و مخاطبان می توانند اعلام نظر کرده بر همین اساس، بازخوردگیری به سهولت قابل انجام است.
  • مخاطبان حتی در همین فضا می توانند خرید کنند و خرید آنلاین و درگاه پرداخت نیز وجود دارد.
  • تبلیغات در آن بسیار ارزان و ارزنده است.
  • تبلیغات در این فضا چند رسانه ای و مولتی مدیا است و از متن، صدا، تصویر، فیلم و… می توان در آن استفاده کرد.
  • در فضای دیجیتال، همراه با تبلیغاتی، امور روابط عمومی و ایجاد باشگاه مشتریان نیز امکان پذیر است.
  • تبلیغات در این فضا، اکثرا آزاردهنده نیست و مخاطب را اذیت نمی کند.
  • اثر بخشی و ثمر بخشی تبلیغات در فضای دیجیتالی معمولا بیشتر است.
  • ارزیابی تبلیغات و میزان تاثیر آن به راحتی قابل بررسی و اندازه گیری است.
  • می توان در این تبلیغات مخاطب را درگیر کرد و با لایک و کامنت به نظرخواهی و انجام اقدامات تعاملی دست زد.
  • می توان روی مخاطب هر منطقه بر اساس فرهنگ و ویژگی های دموگرافیک آن، تبلیغات کرد.
  • برنامه های پیشبرد فروش و جشنواره ها و اخبار و اطلاعات به سرعت در این فضا، قابل اطلاع رسانی و اجراست.

با این اوصاف است که میزان تبلیغات برندها معتبر جهانی در شبکه های اجتماعی که در سال ۲۰۱۲ حدود ۵ میلیارد دلار بوده، در سال ۲۱۰۴ به بیش از ۷ میلیارد دلار،  در سال ۲۰۱۶ بیش از ۱۰ میلیارد دلار رسیده است!  و پیش بینی می شود هر روز، هزینه های تبلیغات و شیوه های تبلیغاتی در این عرصه بیش از پیش شود.

نکته اینجاست که به طور کلی این فضا برای همه برندها مفید فایده و اثرگذار نیست و نظارت و کنترل بر آن نیز تا حدودی محدود است و در عین حال باید توجه کنیم که در ایران، میزان حضور و نفوذ شبکه های اجتماعی کمتر از غرب است، و فرهنگ استفاده و بهره مندی از فضای اینترنت هنوز به طور کامل جا نیفتاده است، اما بسیاری از برندها فضا را برای تبلیغ و اطلاع رسانی در شبکه های اجتماعی مناسب دیده اند و اقداماتی را آغاز نموده اند و به مرور، تمامی برندها و تولید کنندگان و عرضه کنندگان خدمات می توانند از فضای شبکه های اجتماعی برای تبلیغ و اطلاع رسانی و بهره گیری از مزایای گسترده آن استفاده کنند.

برای نمونه در اینجا به دو مورد از بسترهایی که می تواند در فضای مجازی به تبلیغات و اطلاع رسانی ما کمک کند، اشاره کرده و برخی الزامات در این زمینه ها را ذکر می کنم. گرچه بر مبنای ضریب نفوذ امروز، به تلگرام و اینستاگرام پرداخته ام، لیکن این موارد دارای اصول کلی است که برای شبکه های اجتماعی دیگر  نیز که بعدا رواج خواهد یافت، کاربرد دارد.

نوشته سید علی ناظم زاده – کارشناس و پژوهشگر توسعه کسب و کار

 

 

ادامه دارد…