در شرایط امروز اقتصاد ایران، مشکلات فراوانی فراروی بخش صنعت کشور قرار دارد که از جنبه های مختلف، کار در این حیطه را سخت و طاقت فرسا نموده است. واکاوی مشکلات منابع انسانی، وام ها و بهره های بانکی کمرشکن، مسئله دارایی و مالیات، رقبای خارجی و مشکلات اداری و رسمی که صنعت و مدیران صنعتی را درگیر نموده، نیاز به مقال دیگری دارد؛ اما آن چه در این نوشته به آن خواهیم پرداخت، بررسی راهکارهایی برای توسعه و پیشرفت مداوم و رهایی از مشکلات و مسائل و مصائب بخش صنعت کشور است.

اکنون که در شرایط جدید اقتصاد ایران به سر می بریم؛ تحریم های اقتصادی تا حدودی رفع شده، درهای اقتصاد جهانی به تدریج به صنعت و اقتصاد ایران باز شده و رکود و عدم رونق ا در اقتصاد و صنعت رسوخ کرده، مدیریت صنایع با شیوه های قبلی و با استراتژی ها و تاکتیک هایی که تا پیش از این مرسوم بوده، دیگر جوابگو نیست و به قول معروف برای ادامه حیات در این فضا باید طرحی نو درانداخت و متفاوت ظاهر شد.

به نظر می رسد چند راهکار عمده برای رشد و توسعه صنایع در وضعیت حال حاضر ایران وجود دارد که ذیلا به آن اشاره می نمایم و قابل ذکر است که  نگارنده، این موضوعات را از بررسی صنایع پیشرفته جهان، مصاحبه و گفتگو با مدیران موفق صنعتی در شرایط حال حاضر، و گپ و گفت با مدیرانی که امروز کارخانه شان تعطیل یا رو به تعطیلی است به آن دست یافته است:

 

۱ داشتن چشم انداز و استراتژی مناسب؛

در شرایط حال حاضر، یک مجموعه موفق و یک کارخانه تولیدی، الزاما باید چشم انداز و استراتژی های مناسب را برای تداوم فعالیت خود ترسیم کند. در این شرایط، چشم اندازی مناسب است که معطوف به نیاز مردم، تقاضا، آینده بازار و شیوه ارتباط با دنیای خارج باشد. در این وضعیت باید استراتژی های تولید، کیفیت، کمیت، قیمت گذاری، شیوه حضور در بازار و مارکتینگ و برندینگ، همگی حساب شده و مبتنی بر نیاز آینده باشد… این که چه چشم انداز و استراتژی برای تولید ما مناسب است، بستگی به نوع صنعت و صنف ما دارد، لیکن توجه به آینده، عنایت به نیازهای بعدی که از سوی مردم تقاضا می شود، ایجاد زنجیره تولید و عدم وابستگی برای تولید کالا، قیمت گذاری مناسب و فروش انبوه با سود کم، توجه به کیفیت لازم، عدم انباشت سرمایه در ملک و مواد اولیه، عدم وجود مطالبات زیاد و حتی الامکان بهره گیری از استراتژی های اقیانوس آبی به جای اقیانوس سرخ (و تولید کالاهایی بدون رقیب و جدید) موضوعاتی بسیار مهم و حیاتی است که باید به آنها توجه نمود.

۲ افزایش بهره وری ملموس

بهره وری، موضوعی مهم و حیاتی است که متاسفانه تا حدودی در ایران دچار شعارزدگی نیز شده است. همه ما دم از بهره وری می زنیم اما کمتر در عمل توانسته ایم آن را پیاده سازی نماییم. وقتی در تعریف بهره وری می گوییم استفاده بهینه از منابع موجود، در عمل نیز باید این موضوع اتفاق بیفتد. در شرایط حال حاضر اقتصاد ایران که هزینه انرژی گرانتر از گذشته است، هزینه حقوق و مزایای کارگران بیش از گذشته است، اجناس خارجی رقیب با قیمت خوب و شرایط آسانی به کشور وارد می شود، حق انتخاب مردم برای خرید کالا افزایش یافته و صنایع با سوار شدن روی موج تورم نمی توانند مشکلات خود را پوشش دهند، دراین وضعیت است که بهره وری به طور واقعی و عملیاتی و کاربردی باید پیاده سازی شود تا یک صنعت یا تولیدی بتواند موفق باشد.

در این شرایط حال حاضر، کارخانه ای موفق است که بتواند حداکثر استفاده از دستگاه ها و خط تولید خود را داشته باشد و  مدیری موفق است که بتواند با ایجاد انگیزه در منابع انسانی، حداکثر بهره وری را در این زمینه داشته باشد.

۳ ایجاد و تداوم تمایز موثر

از موضوعات مهم در اقتصاد و صنعت امروز، وجود تمایز است. ما به شرطی موفق خواهیم شد که نسبت به دیگران، تمایز داشته باشیم، مشتری و مصرف کننده، ما را متفاوت از دیگران بیابد و همواره در ذهن مشتری حضوری موثر و متمایز داشته باشیم. امروز، دنیای تمایز و برندینگ است و تولید کننده ای موفق خواهد بود که به این باور برسد. در این زمینه، نکته مهم، توجه به این موضوع است که هم در ابتدای مسیر، لازم است تمایز و تفاوت داشته باشیم و هم در طول مسیر و در طی دورانهای مختلف از حیات سازمان و یک محصول، باید تمایز را تداوم بخشید و آن را استمرار بخشید.

۴ حضور کارآمد در فضای مجازی

ضریب نفوذ اینترنت و استفاده از فضای مجازی در کامپیوتر و لپ تاب و تبلت و گوشی های تلفن همراه تا آن حد شده که امروزه برای مثال کاربران یک شبکه اجتماعی، بیش از ۲۵ میلیون نفر در ایران می باشند. استفاده از این ظرفیت و فرصت، آن چنان مهم و اثرگذار است که هیچ صنف و صنعتی نباید از آن غافل باشد. حتی اگر تولیدات یک مجموعه و محصولات آن، آنچنان عام و فراگیر نباشد، اما دارا بودن یک سایت اینترنتی به روز، حضور روزانه و موثر در شبکه های اجتماعی، تعامل دوطرفه با مشتریان که خوشبختانه با کمترین هزینه، قابل انجام است، می تواند ارتباطات ما با مخاطبین بالفعل و بالقوه مان را تسریع و تحکیم بخشد.

 

نوشته: سید علی ناظم زاده – دانشجوی دوره دکترای مدیریت کسب و کار

منتشر شده در مجله فراکسب – شماره دوم – تیرماه ۱۳۹۵